หลีกเลี่ยงการใช้ “มือถือ-คอมพิวเตอร์” ก่อนนอน ลดอาการปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืน

เคยมั้ยที่คุณต้องตื่นขึ้นมากลางดึกเพื่อปัสสาวะมากกว่า 1 ครั้ง อาจดูเหมือนเป็นแค่เรื่อง รำคาญใจและน่าเบื่อหน่ายที่ทำให้การนอนหลับของเราหยุดชะงัก จนส่งผลให้อาจจะนอนหลับพักผ่อนไม่เพียงพอ แต่จริงๆแล้วถ้าเริ่มมีอาการที่ต้องตื่นขึ้นมาปัสสาวะบ่อยๆในตอนกลางคืน อาจทำให้คุณต้องรีบไปพบแพทย์เพื่อตรวจสุขภาพ เพราะอาจเป็นผลจากอาการของโรคอื่นๆที่เกิดขึ้นโดยคุณไม่รู้ตัวได้

อาการที่ร่างกายผลิตปัสสาวะมากผิดปกติในตอนกลางคืน เรียกว่า Nocturnal Polyuria ซึ่งผู้ที่มีภาวะนี้จะมีอัตราส่วนปริมาณปัสสาวะตอนกลางคืนเพิ่มขึ้นมากกว่า 20% ของปริมาณปัสสาวะทั้งวันในวัยผู้ใหญ่ และเพิ่มขึ้นเกิน 33% ในผู้สูงอายุ จึงมักพบอาการนี้มากขึ้นในผู้สูงอายุ

ปัจจัยที่ทำให้เกิดการปัสสาวะบ่อยในตอนกลางคืน มีหลายปัจจัย เช่น โรคและภาวะผิดปกติของร่างกาย ที่อาจเกิดจาก อาการบวมน้ำที่บริเวณขา ภาวะหัวใจล้มเหลว ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ (Obstructive Sleep Apnea) การใช้ยาบางชนิด เช่น ยาขับปัสสาวะ การดื่มน้ำหรือเครื่องดื่มต่างๆในปริมาณมากก่อนนอน โดยเฉพาะเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนหรือแอลกอฮอล์ การรับประทานอาหารที่มีโซเดียมสูง ฯลฯ

นอกจากนี้ อาจเกิดจากอาการที่เรียกว่า Polyuria ซึ่งเป็นภาวะที่ร่างกายผลิตปัสสาวะมากผิดปกติทั้งในตอนกลางวันและกลางคืน โดยปกติแล้ว ปริมาณปัสสาวะมักไม่เกิน 3 ลิตรต่อวัน แต่ผู้ที่มีภาวะปัสสาวะมากผิดปกติจะมีปริมาณปัสสาวะรวมกันมากกว่า 3 ลิตร หรืออาจมากถึง 15 ลิตรต่อวัน โดยภาวะปัสสาวะมากอาจเกิดจากปัจจัยหลายอย่าง อาทิ อาการป่วยด้วยโรคเกี่ยวกับกระเพาะปัสสาวะและทางเดินปัสสาวะ เช่น การติดเชื้อในกระเพาะปัสสาวะ และภาวะกลั้นปัสสาวะไม่ได้ ดื่มน้ำมากผิดปกติ, ภาวะแคลเซียมในเลือดสูง, โรคต่อมลูกหมากโตที่มักพบในเพศชายที่มีอายุ 50 ปีขึ้นไป โรคเบาหวาน และโรคเบาจืด (Diabetes Insipidus) โรคไต เช่น ไตวาย และนิ่วในไต โรคมะเร็งบางชนิด หรือ บางครั้ง อาจเกิดจากปัญหาความจุของกระเพาะปัสสาวะ ที่บรรจุปัสสาวะได้น้อยลง จึงทำให้ปัสสาวะบ่อยขึ้น สาเหตุที่พบบ่อยที่สุดคือการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ (UTI) หรือในกระเพาะปัสสาวะ ทำให้รู้สึกเจ็บหรือแสบร้อนขณะปัสสาวะและปัสสาวะบ่อยกว่าปกติทั้งในตอนกลางวันและกลางคืน

โดยปัญหาความจุของกระเพาะปัสสาวะอาจเป็นผลจากโรคต่อมลูกหมากโตในเพศชาย ซึ่งพบมากในชายสูงอายุ หรืออาจเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของร่างกายหลังหมดประจำเดือนในเพศหญิง, ภาวะกระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวเกิน (Overactive Bladder) โรคมะเร็งในกระเพาะปัสสาวะ ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ การใช้ยาขับปัสสาวะ การดื่มเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนหรือแอลกอฮอล์ ความวิตกกังวล และการผ่าตัด ฯลฯ

บางครั้งปัญหาปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืน อาจไม่เกี่ยวกับเรื่องปัสสาวะ แต่กลับเป็นปัญหาด้านการนอนหลับหลายคนเข้าใจว่าการตื่นมาเข้าห้องน้ำกลางดึกเกิดจากอาการปวดปัสสาวะ แต่ความจริงแล้วอาจเกิดจากความผิดปกติของการนอนหลับ เช่น ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ โรคนอนไม่หลับ นอนกรน อาการขาอยู่ไม่สุข อาการร้อนวูบวาบ (Hot Flashes) อาการปวดเรื้อรัง และโรคซึมเศร้า สังเกตได้ว่า ผู้ที่มีความผิดปกติด้านการนอนหลับมักนอนหลับต่อได้ยากหลังตื่นมาปัสสาวะ หรือรู้สึกอ่อนเพลียในตอนเช้าโดยไม่ทราบสาเหตุที่แท้จริงของการตื่นนอนกลางดึก เนื่องจากอาจรู้สึกเพียงว่าต้องปัสสาวะ ทั้งนี้ความผิดปกตินี้มักพบมากในผู้สูงอายุ เนื่องจากมีวงจรการนอนหลับในช่วงหลับลึกสั้นกว่าในวัยอื่นๆ ทำให้มีโอกาสตื่นกลางดึกได้ง่าย นอกจากนี้ อาจมีปัจจัยอื่นที่อาจส่งผลให้เกิดการปัสสาวะตอนกลางคืน เช่น เนื้องอกในกระเพาะปัสสาวะหรือต่อมลูกหมาก ความผิดปกติทางระบบประสาท เช่น โรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง (Multiple Sclerosis) โรคพาร์กินสัน และโรคอัลไซเมอร์ โรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบที่ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ (Interstitial Cystitis) โรควิตกกังวล ภาวะหัวใจล้มเหลว และตับวาย ภาวะติดเชื้อในไต การตั้งครรภ์ โรคอ้วน เป็นต้น

การรักษาอาการปัสสาวะบ่อยในตอนกลางคืน ถ้าไม่ได้เกิดจากการเจ็บป่วยด้วยโรคอื่นๆ อาจเริ่มจากการปรับพฤติกรรมในด้านต่างๆ เช่น จำกัดการดื่มน้ำหรือเครื่องดื่มต่างๆ โดยเฉพาะเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์หรือคาเฟอีนในช่วงเย็นหรือก่อนเข้านอนเป็นเวลา 2-4 ชั่วโมง จัดห้องนอน ให้เอื้อต่อการนอนหลับ ไม่ควรมีเสียงรบกวน หรือมีแสงสว่างมากจนเกินไป ปรับอุณหภูมิในห้องนอนให้เหมาะสม และเลือกเครื่องนอนอย่างหมอนและที่นอนที่ทำให้นอนหลับสบาย เข้านอนและตื่นนอนให้เป็นเวลาทุกวัน หลีกเลี่ยงการใช้โทรศัพท์มือถือหรือคอมพิวเตอร์ก่อนนอน เนื่องจากแสงสีฟ้า (Blue light) จากอุปกรณ์เหล่านี้อาจกระตุ้นให้สมองตื่นตัว และลดการผลิตฮอร์โมนเมลาโทนิน (Melatonin) ที่ช่วยในการนอนหลับ ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และผ่อนคลายความเครียดด้วยวิธีที่เหมาะสม อย่างการทำสมาธิ เล่นโยคะ ฟังเพลงเบาๆ หรือแช่น้ำอุ่น ผู้ที่มีอาการบวมน้ำ ควรยืดหรือเหยียดขาให้สูงกว่าระดับหัวใจในช่วงก่อนนอน หรือใช้หมอนหนุนบริเวณขาขณะนอนหลับ เพื่อลดการสะสมของของเหลวบริเวณขา

หากใช้วิธีข้างต้นแล้วอาการยังไม่ดีขึ้น ควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุของการปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืน และรับการรักษาอย่างเหมาะสมต่อไป.

คุณกำลังดู: หลีกเลี่ยงการใช้ “มือถือ-คอมพิวเตอร์” ก่อนนอน ลดอาการปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืน

หมวดหมู่: สุขภาพ