ทำไมหัวใจติดแพทเทิร์นเดิม? จิตวิทยาความรัก ทำไมคุณเลือกแฟนใหม่เหมือนแฟนเก่า

การเริ่มต้นใหม่ช่างหอมหวาน ทว่าในความสัมพันธ์ครั้งนี้ กลับมีบางสิ่งที่ชวนให้หัวใจสะดุด….

ขณะที่ฉันนั่งอยู่ข้างเขา แสงแดดอ่อนยามเย็นส่องกระทบใบหน้าของคนข้างกาย เผยให้เห็นรอยยิ้มที่ฉันคุ้นเคยเกินกว่าจะเป็นเรื่องบังเอิญ กลิ่นน้ำหอมอ่อนๆ ลอยมากระทบจมูก พร้อมกับเสียงเพลงจากลำโพงรถที่ทำให้หัวใจฉันเต้นผิดจังหวะ…มันคือเพลงเดียวกับที่ฉันเคยฟังกับใครบางคน

แล้วทำไมกันนะ? ในเมื่อเราตั้งใจเริ่มต้นใหม่แล้วแท้ๆ แต่กลับพาตัวเองย้อนกลับไปอยู่ในสิ่งที่คล้ายเดิม แต่ไม่ว่าจะเป็นเรื่องบังเอิญหรือตั้งใจ งั้นเรามาหาคำตอบกันว่า การที่แฟนใหม่ดูคุ้นเคยจนเผลอใจนึกถึงใครบางคน นี่เป็นเพราะเรามีไทป์ตายตัว หรือเพราะอะไรกันแน่?

เมื่อความสัมพันธ์ครั้งเก่าปิดฉาก แต่ความคุ้นเคยบางอย่างยังหลงเหลือ

เมื่อรักครั้งเก่าจบลง เราหลบไปเลียแผลใจ ใช้เวลาพักฟื้นให้ตัวเองพร้อมกลับมาลงสนามอีกครั้ง คราวนี้ประกาศชัด “ไม่เอาแบบเดิมแล้ว!” แต่ไปๆ มาๆ หัวใจกลับพาเราไปตกหลุมรักคนที่มีอะไรบางอย่างคล้ายคนเก่าเสียอย่างนั้น…นี่เรายังไม่ลืมเขาจริงๆ หรือเป็นเพราะอะไรกันแน่?

งานวิจัยจากมหาวิทยาลัยโทรอนโต Consistency between individuals’ past and current romantic partners’ own reports of their personalities ตบไหล่บอกเราว่า แม้เราจะตั้งใจเลือกใหม่ แต่ลึกๆ แล้ว เรามักเผลอเลือกคนที่มีบุคลิกคล้ายกับคนเก่าโดยไม่รู้ตัวอยู่ดี

การทดลองนี้ได้สัมภาษณ์คู่รัก 332 คู่ พร้อมให้พวกเขาตอบแบบทดสอบเกี่ยวกับนิสัยของตัวเอง ทั้งในความสัมพันธ์ปัจจุบันและอดีต ผลลัพธ์ที่ออกมาน่าสนใจไม่น้อย เพราะไม่ว่าอดีตคนรัก หรือคนรักใหม่ ต่างก็อธิบายตัวเองในลักษณะใกล้เคียงกัน เหมือนกับว่าเรามีแพทเทิร์นการเลือกคู่ที่วนลูปซ้ำไปซ้ำมา

แล้วทำไมถึงเป็นแบบนั้น?

ผู้วิจัยให้เหตุผลว่า เรามักมองหาคนที่มีระดับการศึกษา ไลฟ์สไตล์ ทัศนคติทางการเมือง หรือแม้กระทั่งบุคลิกภายนอกที่ใกล้เคียงกับเรา และเพราะเรายังคงใช้ชีวิตในแวดวงเดิมๆ พบปะผู้คนกลุ่มเดิมๆ โอกาสที่เราจะเจอคนที่มีบุคลิกคล้ายกันจึงสูงโดยปริยาย

ที่สำคัญ มนุษย์มักโหยหาความคุ้นเคย เพราะมันทำให้รู้สึกปลอดภัย อะไรที่เคยทำให้เราสบายใจมาก่อน เราก็มีแนวโน้มจะเลือกมันอีกครั้งโดยไม่รู้ตัว คนที่ตรงสเปกเราทุกอย่าง อาจเป็นภาพซ้อนทับของใครบางคนในอดีตก็เป็นได้

สำหรับบางคน การเลือกคนรักที่คล้ายเดิมไม่ได้เป็นแค่เรื่องของไทป์ แต่มันอาจเกี่ยวข้องกับ Repetition Syndrome แนวคิดที่อาร์ลีน บี. อิงแลนด์เนอร์ (Arlene B. Englander) นักจิตบำบัด อธิบายไว้ว่า มันคือการที่เราพยายามย้อนกลับไปแก้ไขปมในอดีตผ่านความสัมพันธ์ใหม่ๆ อย่างไม่รู้ตัว

สมมติว่าเราเติบโตมาในครอบครัวที่พ่อเจ้าชู้มาก พอถึงวันที่มีความรัก เรากลับเผลอเลือกคนเจ้าชู้เข้ามาในชีวิต ไม่ใช่เพราะเราชอบคนเจ้าชู้ แต่เพราะเราอยากเอาชนะ อยากพิสูจน์ว่าครั้งนี้ คนๆ นี้จะไม่ทิ้งเราเหมือนในอดีต หรือหากเคยเจ็บปวดจากรักครั้งเก่า เราอาจเลือกคนแบบเดิม หวังว่าครั้งนี้จะ “แก้ไข” ปัญหาที่เคยเกิดขึ้นได้ ทั้งที่จริงๆ แล้ว มันอาจเป็นเพียงวังวนของความเจ็บปวดที่เราเผลอสร้างขึ้นมาเอง

ดังนั้น การที่เรามี “ไทป์” หรือเผลอตกหลุมรักใครสักคนที่มีลักษณะคล้ายเดิม ไม่ใช่เรื่องผิด ตราบใดที่มันเป็นเรื่องของจังหวะหัวใจที่เต้นตรงกัน และเป็นความคุ้นเคยที่ทำให้เรายิ้มได้อีกครั้ง

แต่หากวันหนึ่งเราหันกลับมามอง แล้วพบว่าตัวเองกำลังเดินอยู่บนเส้นทางเดิม ทางที่เต็มไปด้วยร่องรอยเดิมๆ ความผิดหวังเดิมๆ และน้ำตาหยดเดิมๆ อาจต้องกลับไปถามตัวเองให้ลึกลงไปว่า เรากำลังตามหาคนใหม่ หรือแค่พยายามแก้ไขเรื่องราวที่ไม่เคยสมบูรณ์ในอดีตกันแน่?

หากอยากก้าวไปข้างหน้า บางทีเราต้องเริ่มจากการเผชิญหน้ากับเงาของตัวเองก่อน ปลดปล่อยพันธนาการจากอดีต ให้เรื่องราวที่เคยเกิดขึ้นเป็นเพียงหมึกที่แห้งสนิทในหน้าหนังสือเก่า ไม่ใช่บททดสอบที่ต้องย้อนกลับไปแก้ไขซ้ำๆ

และหากวันหนึ่งเรามองเข้าไปในดวงตาของใครสักคนแล้วรู้สึกคุ้นเคย ก็ขอให้เป็นความคุ้นเคยที่อบอุ่น ไม่ใช่เพียงเงาสะท้อนของใครบางคนที่เราเคยรัก แต่เป็นความสุขครั้งใหม่ที่เป็นของเราอย่างแท้จริง

คุณกำลังดู: ทำไมหัวใจติดแพทเทิร์นเดิม? จิตวิทยาความรัก ทำไมคุณเลือกแฟนใหม่เหมือนแฟนเก่า

หมวดหมู่: วัยรุ่น