ภาวะสิ้นยินดี ไม่สุข ไม่ทุกข์ เฉยชากับทุกสิ่ง

ความสุขเป็นสิ่งที่ทุกคนใฝ่ฝัน แต่บางครั้ง เราก็อาจเผชิญกับภาวะที่สูญเสียความสุข รู้สึกเฉยชา ไม่อยากทำอะไร ราวกับชีวิตไร้ซึ่งสีสันโดยไม่รู้ตัว ซึ่งอาการเหล่านี้เป็นสัญญาณเตือนของ "ภาวะสิ้นยินดี" เป็นภาวะทางจิตเวชที่พบได้บ่อยในผู้ป่วยโรคซึมเศร้า

แพทย์หญิงณัฏฐพัชร์ ลำเลียงพล จิตแพทย์โรงพยาบาลBMHH- Bangkok Mental Health Hospital กล่าวว่า ภาวะสิ้นยินดี  Anhedonia  เป็นอาการผิดปกติทางจิตเวชที่ผู้ป่วยจะเฉยชาต่อสิ่งต่างๆ รอบตัวและมีปฏิสัมพันธ์กับคนรอบข้างน้อยลง ส่งผลให้ ไม่มีความสุข ไม่มีความสนุก  ไม่มีอารมณ์ร่วมกับสิ่งที่เจอในชีวิตประจำวัน ทั้งที่เมื่อก่อนสิ่งต่าง ๆ รอบตัวสามารถสร้างความสุขให้กับตัวเองได้ เช่น การไปดูหนัง ฟังเพลง ไปเที่ยวกับคนรัก  ซึ่งสามารถพบได้ในผู้ป่วยโรคซึมเศร้า โรคไบโพลาร์  โรคเครียดหลังจากได้ประสบกับเหตุการณ์สะเทือนใจ  หรือในบางครั้งก็เป็นผลจากโรคทางกาย เช่น โรคพาร์กินสัน โรคหลอดเลือดทางสมอง ซึ่งอาการของภาวะนี้อาจแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล

ภาวะสิ้นยินดี มีสาเหตุมาจากความผิดปกติในสมอง เนื่องจากสมองจะหลั่งสารแห่งความสุข หรือ ฮอร์โมนโดปามีนออกมา เมื่อทำในสิ่งที่ชอบ แต่คนที่มีภาวะสิ้นยินดี สมองจะไม่มีการหลั่งสารโดปามีน จึงทำให้รู้สึกไม่มีความสุขเวลาทำกิจกรรมที่ตัวเองเคยชอบ

อาการของภาวะสิ้นยินดี

• ไม่ชอบเข้าสังคม
• ไม่รู้สึกสุข ไม่รู้สึกเศร้า
• ความสุขจากกิจวัตรประจำวันลดลง
• ความสัมพันธ์กับคนใกล้ตัวลดน้อยลง
• สนใจงานอดิเรกที่เคยทำก่อนหน้านี้น้อยลง
• เกิดความรู้สึกสิ้นหวัง หมดกำลังใจ
• ไม่ตื่นเต้นที่จะออกไปเที่ยวกับเพื่อนอีกต่อไป
• ความต้องการทางเพศลดลง
• ไม่อยากได้รับความช่วยเหลือจากใคร
• ไม่อยากฟังเรื่องราวคนอื่น

ภาวะสิ้นยินดีจะแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ

1. ภาวะสิ้นยินดีทางสังคม (Social Anhedonia) ผู้ป่วยจะไม่อยากพบเจอ พูดคุย ไม่ได้ต้องการสร้างสัมพันธ์กับบุคคลใด
2. ภาวะสิ้นยินดีทางร่างกาย (Physical Anhedonia) ผู้ป่วยจะไม่มีความรู้สึกเพลิดเพลินกับการทำกิจกรรมต่าง ๆ เช่น ไปกินอาหาร ไปดูหนัง ก็ไม่ได้แฮปปี้เหมือนที่เคย

การรักษาภาวะสิ้นยินดี ไม่มีการรักษาเฉพาะเจาะจง ขึ้นอยู่กับการวินิจฉัยว่ามีภาวะอื่น ๆ ร่วมด้วยหรือไม่ เช่น หากมีภาวะซึมเศร้า แพทย์ก็จะจ่ายยาต้านซึมเศร้าพร้อมกับการให้ดูแลสุขภาพกาย ขณะเดียวจิตแพทย์ก็จะให้คำแนะนำในการหากิจกรรมที่ตัวเองทำแล้วมีความสุข เช่น ฟังเพลง, ทำกิจกรรมกับคนรัก, กินอาหารที่ดีต่อสุขภาพ, เข้าร่วมกิจกรรมทางสังคม โดยเลือกเข้าสังคมที่อยู่ด้วยแล้วสบายใจ และควรหมั่นสังเกตอาการตัวเอง ว่าอะไรเป็นปัจจัยกระตุ้นความเครียด พยายามปรับวิถีชีวิตเพื่อลดความเครียดเท่าที่ทำได้, เขียนบันทึกประจำวัน  ที่เกิดขึ้นกับตัวเองอย่างน้อยวันละ 1 เรื่อง ไม่จำเป็นต้องเป็นความสุขที่ยิ่งใหญ่ อาจเป็นความสุขเล็กๆ เช่น วันนี้ได้กินอาหารอร่อย และการออกกำลังกาย เพราะการทำกิจกรรมทางกาย ร่างกายจะหลั่งสารโดปามีนกระตุ้น “ความสุข” ให้แก่สมอง

แพทย์หญิงณัฏฐพัชร์ ลำเลียงพล

จิตแพทย์โรงพยาบาลBMHH- Bangkok Mental Health Hospital

คุณกำลังดู: ภาวะสิ้นยินดี ไม่สุข ไม่ทุกข์ เฉยชากับทุกสิ่ง

หมวดหมู่: ผู้หญิง